Người trồng rừng: Shubhendu Sharma, người trồng lại từng mảng rừng cho thế giới

Shubhendu Sharma đã tạo ra Afforestt, để trồng rừng hoang ở bất cứ đâu, sử dụng phương pháp của Akira Miyawaki và Toyota.

Một khu rừng được trồng bởi con người, sau đó để mặc cho sinh trưởng tự nhiên, thường mất ít nhất 100 năm để trở thành rừng trưởng thành. Nhưng nếu chúng ta có thể làm cho quá trình sinh trưởng này nhanh hơn mười lần thì sao? Thông qua công ty Afforestt của mình, doanh nhân sinh thái Shubhendu Sharma đang tạo ra hệ sinh thái rừng thu nhỏ bằng một phương pháp trồng rừng tăng tốc. Phương pháp này dựa trên các thực hành của nhà lâm nghiệp Nhật Bản Akira Miyawaki, cũng như kinh nghiệm của riêng Sharma khi anh làm trong nhà máy sản xuất ô tô. 

TED Blog đã nói chuyện với Sharma để biết cách anh phát triển cách trồng rừng bản địa có khả năng tự sinh trưởng bền vững ở bất cứ nơi nào trên thế giới, với hiệu quả tương đương quá trình sản xuất công nghiệp. Dưới đây là nội dung phần dịch bài phỏng vấn:

- Anh khởi nghiệp ra như là một kỹ sư công nghiệp tại Toyota. Làm thế nào mà anh có thể chuyển từ các ngành công nghiệp ô tô sang lâm nghiệp?

Vào 2008, tôi đang làm việc ở Toyota tại Ấn Độ với việc chuẩn bị hệ thống dây chuyền lắp ráp sản xuất ô tô. Một ngày nọ, một nhà khoa học tên là Akira Miyawaki đã đến nhà máy để trồng rừng trên khuôn viên của Toyota. Ông ấy đã thuyết trình về phương pháp của mình, và tôi trở nên rất thích thú nên tôi quyết định là bản thân mình cần học hỏi về cách thức trồng rừng.

Miyawaki khá nổi tiếng, và rất già - Tôi nghĩ ông ấy bây giờ 86 tuổi rồi. Ông đã trồng khoảng 40 triệu cây xanh trên toàn thế giới. Năm 2006, ông đoạt giải Planet Blue - tương đương với giải Nobel trong lĩnh vực môi trường. Phương pháp của ông dựa trên lý thuyết "thảm thực vật tự nhiên tiềm năng" - một lý thuyết cho rằng nếu một mảnh đất mà không có bất cứ sự can thiệp nào của con người thì một khu rừng sẽ được Tự Nhiên gieo trồng và phủ xanh mảnh đất đó trong một khoảng thời gian khoảng 600 đến 1.000 năm, với các giống loài bản địa và giàu sức sống sinh trưởng mà không cần sự chăm sóc của con người. Phương pháp Miyawaki tăng tốc quá trình phát triển đó để tạo ra một khu rừng bản địa và trưởng thành trong 10 năm – nhanh hơn 10 lần so với cách trồng rừng thông thường.

Tôi đã tình nguyện làm với Miyawaki và nghiên cứu phương pháp của ông ý, và sau đó tôi đã thử trồng mảnh rừng nhỏ rộng 93 mét vuông ở vườn sau nhà tôi với 300 cây từ 42 loài khác nhau. Thử nghiệm đó thành công đến nỗi tôi đã quyết định bỏ ngành công nghiệp xe hơi và thành lập nên Afforestt - một doanh nghiệp có lợi nhuận tập trung vào lĩnh vực trồng rừng bản địa phục vụ tất cả các khách hàng: nông dân, doanh nghiệp, chính quyền thành phố.

- Vậy chính xác thì phương pháp đó hoạt động như thế nào?

Nó gồm sáu bước.

1.  Đầu tiên, chúng ta bắt đầu từ đất. Chúng tôi xác định những dinh dưỡng gì trong đất còn thiếu.
2.  Sau đó, chúng tôi xác định những loài cây nào chúng ta nên trồng trên đất này, tùy thuộc vào khí hậu.
3.  Sau đó chúng tôi xác định nguồn sinh khối dồi dào tại địa phương mà có cung cấp những dưỡng chất cần thiết cho đất. Sinh khối này có thể là bất cứ thứ gì. Chúng thường là sản phẩm phụ của quá trình nông nghiệp hoặc công nghiệp - ví dụ như phân gà hoặc bã mía đường, sản phẩm phụ của quá trình sản xuất đường. 
4.  Chúng tôi quy định rằng nguồn sinh khối phải nằm trong bán kính 50 km, điều đó có nghĩa là chúng tôi phải linh hoạt trong việc lựa chọn sinh khối.
5.  Một khi chúng tôi đã cải tạo đất tới độ sâu một mét (LND: cải tạo đất bằng cách đào đất và cho sinh khối xuống đất rồi lấp đất lên), chúng tôi trồng những cây con đã được ươm trồng cao đến 80 cm và trồng những cây này một cách dày đặc – từ 3 đến 5 cây trên một mét vuông. Diện tích trồng rừng phải rộng ít nhất là 100 mét vuông. Sau 8 tháng hệ thực vật này sẽ phát triển dày đặc đến nỗi ánh sáng mặt trời không thể xuyên qua xuống mặt đất. Đến lúc này, từng giọt mưa rơi xuống đều được giữ lại, và mỗi chiếc lá rơi xuống đất đều được chuyển đổi thành mùn. Rừng càng sinh trưởng, nó càng tạo ra chất dinh dưỡng cho bản thân nó, thúc đẩy sự tăng trưởng của nó. Mật độ trồng dày khiến từng cây phải cạnh tranh với nhau để có ánh sáng mặt trời - lý do để các cây mọc nhanh hơn.
6.  Mảnh rừng này cần được tưới nước và làm cỏ trong hai hoặc ba năm đầu, cho tới lúc nó có thể tự sinh trường. Sau đó, tốt nhất là ta can thiệp vào mảnh rừng này càng ít càng tốt để hệ sinh thái – thực vật và cả động vật – được thiết lập.

Tôi đã thử trồng mảnh rừng nhỏ rộng 93 mét vuông ở vườn sau nhà tôi với 300 cây từ 42 loài khác nhau

- Anh có cần phải để mắt đến mảnh rừng trong trường hợp điều kiện tự nhiên ở đó thay đổi không? Ví dụ như lượng mưa hiện tại thay đổi so với lượng mưa trước đây và thay đổi này có thể ảnh hưởng đến các giống loài bản địa?.

Điều này đúng. Tại Oman nơi tôi đang làm một dự án trồng rừng là một ví dụ. Khí hậu đang thay đổi rất nhanh chóng. Lượng mưa tại đất nước này đang tăng lên mỗi năm, nên đa dạng sinh học ở đây thực tế là càng ngày càng tăng. Chúng tôi đã chuyển từ việc trồng các loài có gai, rậm rạp mà có thể trồng ở bất kỳ sa mạc nào sang việc tăng số lượng các loài cây rụng lá được trồng. Đây là lý do tại sao, trước tiên chúng tôi cần thực hiện một cuộc khảo sát trước khi lựa chọn bất cứ loại cây nào vào danh sách cây bản địa sẽ được trồng. Chúng tôi dựa vào dữ liệu thời gian thực, thu thập thông tin cho cơ sở dữ liệu các loài bản địa của chúng tôi. Do đó, có thể các sách về cây bản địa nói rằng loài X, Y, Z sinh trưởng ở khu vực địa lý này, nhưng nếu chúng tôi không tận mắt thấy các loài này phát triển tốt tại khu vực đó, chúng tôi sẽ không đưa chúng vào danh sách các loài cây sẽ được trồng.

- Làm sao anh chọn được danh sách các loài bản địa nên được trồng? (Chọn ra tỷ lệ lý tưởng giữa các loài dựa vào chiều cao tối đa của các giống cây bản địa)

Thành thật mà nói, tôi không biết nhiều về các loài bản địa! Dựa trên kiến thức của tôi về mô hình sản xuất xe hơi, tôi đã phát triển một chương trình máy tính dùng để đăng ký, lưu trữ các thông số cụ thể của các loài cây - chẳng hạn như khi lớn nó cao bao nhiêu, tháng nào thì nở hoa, chịu được nhiệt độ bao nhiêu .v.v. 

Ví dụ, nếu có một cây mọc cao đến 50 feet thì cái cây bên cạnh nó chỉ nên cao đến 20 feet vì chúng tôi không muốn có sự xung đột (giữa các cây này về không gian sinh tồn) sau 5 năm. Nói cách khác, chúng tôi sử dụng logic trong việc chọn các bộ phận trong lắp ráp xe hơi để chọn nên danh sách các loại cây phù hợp hòa hợp nhất với nhau về không gian sinh tồn chiều thẳng đứng. Vì vậy, không phải là tôi hay bất kỳ chuyên gia nào là người quyết định lựa chọn những loài thực vật và với tỷ lệ như thế nào. Phần mềm mới là người thực hiện việc này.

Cho đến nay, chúng tôi đã trồng 43.000 cây cho 33 khách hàng.

- Cách lựa chọn trên (do phần mềm thực hiện) xem xét đến chiều cao và khu vực địa lý - nhưng còn yếu tố khác thì sao, ví dụ một loại cây cần nhiều nước hơn loài khác thì sao. Hoặc nếu một loại cây có sức hút lớn đối với một loại chim săn mồi mà có thể ảnh hưởng đến côn trùng sống trên loại cây khác thì sao?

Về vấn đề nước, chúng tôi có một thông số (dữ liệu) về việc một mét vuông đất cần bao nhiêu nước. Ví dụ, ở Ấn Độ, là 5 lít cho mỗi mét vuông. Còn đối với động vật và sâu bệnh, chúng tôi không thể dự đoán chính xác 100% hành vi, diễn biến của mảnh rừng sau 5 năm hay 10 năm bởi vì bạn không thể biết chính xác những loài chim, động vật săn mồi hoặc sâu bệnh sẽ tấn công cây trồng trong thời gian đó. Chúng tôi muốn 100% các cây trồng sẽ sống sót, nhưng tỷ lệ sống chúng tôi đạt được là khoảng 92%. Khoảng cách 8% này, chúng tôi đang cố gắng giảm thiểu. Chúng tôi mong muốn cách làm của mình đạt đến độ hoàn hảo 100% để không cây nào bị chết. Nhưng quá trình đào thải này là một quá trình tự nhiên: chúng ta phải để rừng phát triển và xem những loài này có thể sống hòa hợp hoàn toàn với các loài xung quanh hay không. Chúng tôi không thay thế hay trồng mới những cây đã chết – bởi đó là Tự nhiên. Tự nhiên phát triển thông qua việc thử, sai và làm lại.

- Cách trồng rừng của anh có thể được sử dụng để trồng cây lương thực và trồng các loại cây phục vụ lợi ích của người trồng không?

Mảnh rừng ở sân sau nhà tôi có 42 loài cây, trong đó 18 loài cho trái. Những cây ổi trong vườn của gia đình tôi ra rất nhiều trái, nhiều đến nỗi chúng tôi thu hoạch ít nhất là 5 kg/ngày. Hàng xóm của chúng tôi được tặng nước ổi ép do mẹ tôi làm vì chúng tôi có quá nhiều ổi. 

Tại Afforestt, chúng tôi trồng bốn loại rừng khác nhau. Nếu tôi được yêu cầu thiết kế mảnh rừng cho công ty thì mục tiêu chính là tính thẩm mỹ - ví dụ các loài hoa chiếm tỉ lệ lớn. Nếu tôi trồng rừng với mục đích chính là bảo tồn và dự trữ nước, thì các loài cây được trồng nên là những cây lớn và có rễ sâu. 

Trong một công viên công cộng, chúng tôi sẽ chọn loài cây cho trái nhỏ để thu hút các loài chim, hấp dẫn khách tham quan. Một mảnh rừng trồng cho nông trại sẽ gồm phần lớn là cây ăn quả - tỉ lệ cây ăn quả và cho hạt có thể lên đến một nửa số loài cây được trồng. Những loại quả và hạt này có giá trị cao vì chúng có thể được bảo quản trong một thời gian dài. Các loại cây cho hiệu quả kinh tế khác gồm có cây trồng cho hạt dầu, cây trồng làm thức ăn cho gia súc, củi đun. Do vậy, danh sách các loại cây được trồng phụ thuộc vào không gian và những ưu tiên của khách hàng.

- Đã bao giờ anh trồng một mảnh rừng cho nông dân với mục tiêu tạo ra lợi nhuận chưa? Có vẻ như cách trồng rừng này một giải pháp lý tưởng cho cả vấn đề an ninh lương thực và an ninh kinh tế.

Tôi đã trồng hai mảnh rừng cho nông trại hữu cơ, nhưng không hướng cụ thể vào mục tiêu cho lợi nhuận. Tôi chưa có đủ dữ liệu để so sánh thu nhập có được từ cách trồng rừng này và trồng theo cách thông thường. Nhưng vấn đề lớn hơn là, vì một mảnh rừng bản địa cần phải có đa dạng sinh học để sinh trưởng và phát triển – cần ít nhất 50 đến 100 loài khác nhau trong mảnh rừng đó - nếu nhu cầu thị trường chỉ khuyến khích nông dân nuôi trồng các loài cây ăn quả mà bỏ qua các loại cây không có giá trị thị trường khác thì mảnh rừng đó sẽ không thể sinh trưởng được.

- Những lợi ích hữu hình gì cho môi trường mà anh đã nhìn thấy được bằng cách sử dụng phương pháp trồng rừng này?

Chúng tôi chưa thực hiện khảo sát khoa học một cách chính thức, nhưng tôi có thể nói với bạn thông qua các quan sát của cá nhân mình trong khu vườn của riêng tôi, số loài chim đã gia tăng từ 7 loài lên 17 loài trong 2 năm. Tôi nghĩ rằng nếu tôi đã làm cuộc khảo sát tương tự vào lúc này, tôi có thể sẽ tìm thấy khoảng 20 loài. Trước đây vào mỗi mùa hè, nước ngầm của chúng tôi thường không có. Nhưng hiện nay nước ngầm đã trở lại sau năm thứ hai (từ khi trồng rừng). Tại các thành phố, khu vực cây xanh cải thiện chất lượng không khí, tăng đa dạng sinh học và giảm hiệu ứng đảo nhiệt độ, giúp cải thiện vi khí hậu của khu dân cư. Những mảnh rừng bản địa tự nhiên có ưu điểm là chúng không cần chăm sóc, trái ngược với hầu hết cây xanh được trồng theo cách cảnh quan đô thị, cần rất nhiều tài nguyên để chăm sóc, khiến giảm bớt giá trị sinh thái của chúng. Chúng tôi cũng trồng rừng với mục tiêu để bảo tồn nguồn nước ngầm. 

Tôi rất muốn được hợp tác với một người nào đó để tiến hành nghiên cứu môi trường và thu thập số liệu chính thức. Những nghiên cứu này thực sự tốn kém. Ví dụ có một phương pháp luận khoa học cụ thể để đo mực nước ngầm.

- Kế hoạch tiếp theo của anh là gì?

Cho đến nay, chúng tôi đã trồng 43.000 cây cho 33 khách hàng. Nhưng trên thực tế, kế hoạch của chúng tôi là tự động hóa hệ thống này để có thể cung cấp cho bất kỳ ai, ở bất kỳ nơi đâu trên thế giới những hướng dẫn cụ thể từng bước một để họ có thể tự trồng một mảnh rừng bản địa. Chúng tôi định kêu gọi sự góp sức của mọi người để xây dựng cơ sở dữ liệu về các loài cây bản địa. Tôi đang làm một trang web để thúc đẩy việc này, và dự kiến trang web sẽ đi vào hoạt động trong vòng một năm tới. Để việc phân tích chất lượng đất được dễ dàng cho người dùng từ xa, chúng tôi cũng đang phát triển một thiết bị nhỏ (đầu dò phân tích), có GPS (định vị toàn cầu) có khả năng phân tích dinh dưỡng trong đất, rồi truyền tải những dữ liệu này lên máy chủ của chúng tôi. Khi thiết bị được tích hợp với cơ sở dữ liệu, bạn chỉ cần bấm nút là sẽ biết được thành phần cấu tạo đất và những chất dinh dưỡng cần bổ sung cho đất. Và chúng tôi sẽ có thể ngay lập tức gửi một danh hoàn chỉnh các loài bản địa có thể trồng và một thủ tục chi tiết các bước. Thiết bị phần cứng có thể được sử dụng để theo dõi sự phát triển của khu rừng này bằng cách xác định xem có bao nhiêu ánh sáng mặt trời chiếu được xuống đất, thay đổi về dinh dưỡng trong đất, độ ẩm và các thông số khác nữa. 

Chúng tôi hy vọng có thể ứng dụng cách làm này tại 5 dự án trồng rừng ở những nơi khác nhau và qua đó chứng minh rằng với cách làm này ai cũng có thể tự mình trồng rừng.

- Tầm nhìn của anh đối với Afforestt là gì? Anh có nghĩ rằng một công ty có thể làm cho rừng được trồng nhiều đến mức có thể làm xoay chuyển biến đổi khí hậu không?

Tầm nhìn của chúng tôi là trồng lại những toàn bộ khu rừng mà chúng ta đã đánh mất! Một khi chúng tôi có thể chia sẻ phương pháp trồng rừng của mình từ xa, tôi tin rằng diện tích rừng trồng của chúng ta sẽ tăng theo cấp số nhân. Đó là lý do tại sao chúng tôi tập trung vào việc tư vấn trồng rừng: chúng tôi chia sẻ kiến thức của mình với khách hàng của mình theo cách mà họ có thể tự trồng được rừng. Công ty Afforestt là một phương tiện để chia sẻ phương pháp trồng rừng cho cộng đồng, còn việc mở rộng diện tích trồng rừng là trách nhiệm của cộng đồng.

Theo: http://blog.ted.com/shubhendusharma/

Người dịch: Tuấn&Nhung

Tại nhóm: CUỘC CÁCH MẠNG MỘT-CỌNG-RƠM (https://www.facebook.com/groups/cachmangrom)